Ο ΠΑΥΛΟΣ & Ο ΠΑΥΛΗΣ

—Μα κι εσύ είσαι ενάρετος, εφόσον είσαι ακούσια φαύλος! Αν φυσικά θεωρήσουμε φαυλότητα μιά φυσική σου παρόρμηση, που δεν εξαρτάται από σένα! Κι επιπλέον σε κοσμούν τόσα άλλα καλά! Άρα σε σένα, όπως και να το πάρουμε, πλεονάζουν, κατά ένα συντριπτικό ποσοστό, οι αρετές, κι άρα είσαι ενάρετος... Μη βασανίζεσαι, λοιπόν, κατηγορώντας άδικα τον εαυτό σου... —Μην ακούω τέτοια σοφίσματα από σένα, φίλε Τάντη! Το θέμα, κι αν ακόμη το πάρει κανείς έτσι, που το λές εσύ, δεν είναι αν είσαι ακούσια ή εκούσια φαύλος, δηλαδή δικαιολογημένα ή αδικαιολόγητα, αλλά ότι είσαι φαύλος! Δηλαδή κάτι, που δεν έπρεπε να ήσουν! Κι αυτό το ξέρεις καλά... Όπως επίσης ξέρεις πολύ καλά, για νά ’ρθω και στο δεύτερο, πως η Αρετή είναι ακεραία μονάδα! Κι, άρα, δε μπορείς να λές πως είσαι ηθικός κι ενάρετος άνθρωπος επειδή πλεονάζουν στο πρόσωπό σου οι αρετές! Δε μπορείς κάν να λές πως είσαι ηθικός, ακόμη κι αν είσαι κατά τα ενενήντα εννιά τοις εκατό ηθικός και κατά το υπόλοιπο ένα μόνο εκατοστό ανήθικος! Διότι, φίλε Τάντη, ή είσαι εκατό τα εκατό ηθικός, ή εκατό τα εκατό ανήθικος! Η ανηθικότητα, μέσα στην Ηθική, όσο ελάχιστη κι αν είναι, επιδρά σ’ αυτήν όπως επιδρά το ξύδι μέσα στο γάλα! Και μιά σταγόνα ξύδι αρκεί για ν’ αχρηστέψει ολάκερο πιθάρι γάλα! Γιατί, λοιπόν, μου τα λές αυτά; —Σ’ τα λέω, γιατί εγώ, παρόλα, όσα είπες, συνεχίζω να πιστεύω πως η υποταγή στο ακούσιο, όπως και στο υπέρτερο των δυνάμεών μας, μπορεί μεν να είναι αδυναμία! Σε καμιά όμως περίπτωση δε μπορεί να εκφράζει ανηθικότητα!