ΚΡΑΤΟΣ ΚΑΙ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ-Ο ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΜΑΡΞ-ΧΕΓΚΕΛ

Γεννήθηκε στο Βόλο στις 16 Ιανουαρίου 1925. Κατά τη διάρκεια των γυμνασιακών του σπουδών, η οικογένεια του μετακόμισε στην Αθήνα (Εξάρχεια) και ο Κ. Παπαiωάννου ολοκλήρωσε το γυμνάσιο στη Βαρβάκειο. Το 1941 γράφτηκε στην Νομική Σχολή Αθηνών και ένα χρόνο αργότερα (1942) γράφει το πρώτο άρθρο του: "Ο θνήσκων Σωκράτης" στη Νέα Εστία. Ο Παπαiωάννου γνωρίζεται με τον Κ. Αξελό στη Βαρβάκειο και παραμένουν φίλοι ανελλιπώς -εκτός της περιόδου παρανομίας του Αξελού 1942-1945- μέχρι το 1964, οπότε για αδιευκρίνιστους λόγους διαχωρίζονται, χωρίς να υπάρξει ποτέ ανοιχτή ρήξη. Το 1944 ο Παπαiωάννου αποφοιτεί από τη Νομική Σχολή. Συμμετέχει στην Αντίσταση μέσω της ΕΛΔ, όπου ήταν μέλος και ο πατέρας του Στράτος Παπαiωάννου. Ο Κ. Παπαiωάννου αρθρογραφεί στην Σοσιαλιστική Επιθεώρηση, θεωρητικό όργανο της ΕΛΔ, με το ψευδώνυμο: Αλ. Σ. Πηλιός. Το Μάiο του 1944 συνελήφθη και φυλακίστηκε για μερικούς μήνες στην Ειδική Ασφάλεια απ' όπου απέδρασε, γι' αυτό στην περίοδο μετά τα Δεκεμβριανά κρύβεται. Την περίοδο αυτή διαμορφώνονται στην σκέψη του Παπαiωάννου δύο βασικά ρεύματα: α) Η σχέση κλασσικού και σύγχρονου ουμανισμού και β) Ο "Διάλογος Marx-Hegel". Μέσα από την συνάντηση και αντιπαράθεση των δύο αυτών ρευμάτων διαμορφώνεται η φιλοσοφία του Κ. Παπαiωάννου. Την περίοδο 1940-1945 συμμετέχει σε κύκλους διανοουμένων -όπου παρευρίσκεται και ο Αξελός- των οποίων οι βασικές συζητήσεις διεξάγονται πάνω στο αρχαιοελληνικό πρότυπο, στον Hegel, στον Nietzsche αλλά και στον Marx και στο "σοβιετικό μοντέλο". Το Δεκέμβριο του 1945 φεύγει με άλλους νεαρούς διανοούμενους -στην πλειοψηφία τους αριστερούς- προς την Γαλλία, με το αγγλικό πλοίο: Mataroa. Εφόδιο τους η υποτροφία της Γαλλικής κυβερνήσεως που λαμβάνουν με την μεσολάβηση του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών και του ζεύγους Merlier. Στο Παρίσι γράφεται στη φιλοσοφική σχολή της Σορβόννης απ' όπου αποφοιτεί το 1948. Αρθρογραφεί στα περιοδικά Way Forum και Contrat Social ενώ μέχρι το 1959 γράφει τα μεγάλα του έργα: "Τα θεμέλια του Μαρξισμού" και "Η γέννηση του ολοκληρωτισμού" καθώς και πλήθος άλλα μικρότερα στα ελληνικά. Την διετία 1957-58 παραδίδει σειρά μαθημάτων στην Ανωτάτη Βιομηχανική Σχολή Αθηνών. Λόγω της πολιτικής κατάστασης, μέχρι το θάνατο του πατέρα του (1959), επισκέπτεται σπάνια και με δυσκολίες την Ελλάδα - για πρώτη φορά το 1956, μετά την αμνηστία του 1955. Με την βοήθεια του R. Aron, σταδιοδρομεί στα γαλλικά πανεπιστήμια, κυρίως λόγω της σημαντικής συγγραφικής του δραστηριότητας, δεδομένου ότι ουδέποτε απέκτησε διδακτορικό δίπλωμα. Στο αρχείο του υπάρχει αναλυτικό περίγραμμα και περίληψη της διδακτορικής του διατριβής την οποία δεν ολοκλήρωσε ποτέ. Η πολιτική του στάση στη δεκαετία του 60 καθορίζεται από δύο εντελώς αντιθετικούς παράγοντες: α)τη φιλία και συνεργασία του με τους R. Aron, B. Souvarine καθώς και β) την επαφή του με κύκλους ακροαριστερών καταστασιακών όπως ο R. Vienet. Δεν είναι γνωστές οι σχέσεις του με διανοητές του γαλλικού "κριτικού μαρξισμού" όπως ο L. Althusser ή ο Κ. Καστοριάδης. Σύμφωνα με την μαρτυρία του προσωπικού του φίλου A. Pons, συνδέθηκε στενά με πλήθος προσωπικοτήτων της διανόησης: Maurice de Gandillac, Claude Roy, Yves Bonnefoy, Francois Furet, Pierre Nora και Jean-Francois Revel καθώς και της τέχνης: Octavio Paz, Νίκος Χατζηκυριάκος Γκίκας, Isidor Izou και άλλοι. Η σύζυγός του Ελένη πέθανε το Φεβρουάριο του 2000 ενώ η κόρη του Ρεία ζει μόνιμα στο Παρίσι. Η ακαδημαiκή του εξέλιξη στα γαλλικά πανεπιστήμια, ακολουθεί την εξής πορεία: από το 1959-1963 διδάσκει φιλοσοφία στη Σορβόννη, ενώ μεταξύ 1962-1968 γίνεται Charge de cours στην Ecole des Hautes Etudes Commerciales. Το 1963 διορίστηκε attache de recherche στο C.N.R.S. και το 1968 προβιβάστηκε σε Charge de recherche στι ίδιο κέντρο. Την διετία 1970-1972 δίδαξε φιλοσοφία στο Paris X (Nanterre). Τέλος από το 1971 ως τον θάνατό του υπήρξε εντεταλμένος καθηγητής στην Ecole Pratique des Hautes Etudes- τομέας 6: ανθρωπιστικές επιστήμες. Πεθαίνει στις 17 Νοεμβρίου 1981 από καρκίνο του πνεύμονα και αποτεφρώνεται.
Δες όλα τα βιβλία του