Η γενιά του 1880 και η πρώτη μεταπαλαμική, που τη διαδέχτηκε, επωμίστηκαν το κύριο βάρος για το άνοιγμα της ελληνικής λογοτεχνίας προς τα σύγχρονα ιδεολογικά και λογοτεχνικά ευρωπαϊκά ρεύματα.
Πρωτοστάτης αυτού του ανοίγματος ο Κωστής Παλαμάς, που στο αίτημα του «εθνικού χρωματισμού» των έργων τέχνης αντιτάσσει τη «διεθνοποίησιν της Φαντασίας», φέρνοντας ως παράδειγμα τον Σολωμό, στον οποίο, υπό τον Έλληνα ποιητή, βλέπει τον Ευρωπαίο ποιητή. Τα δύο αυτά αιτήματα, του εθνικού χρωματισμού και του εξευρωπαϊσμού, αλληλοσυμπληρούμενα και αξιοποιούμενα, θα αποτελέσουν το βασικό στήριγμα των ανανεωτικών προσπαθειών μιας ολόκληρης πεντηκονταετίας (1880-1930), που βρήκαν τη διέξοδό τους με τη γενιά του 1930. Το βιβλίο αυτό έχει ως βασικό του αντικείμενο τη γενιά του 1880.Επειδή όμως απευθύνεται σε ένα ευρύτερο αναγνωστικό κοινό, που θέλει να γνωρίσει περισσότερο τη σημαντική αυτή περίοδο, καταβλήθηκε προσπάθεια να αναφερθούν, παράλληλα προς τις προσωπικές απόψεις του συγγραφέα, και οι απόψεις των μελετητών και ιστορικών της νεοελληνικής λογοτεχνίας.