Αγγέλα, Μέλπω, Αριάδνη.

Η μια απέναντι από την άλλη μέχρι χτες. Η μια δίπλα στην άλλη τώρα. Γυναίκες και μάνες του Εμφυλίου, τραγικές μορφές, σύμβολα και σημεία των πικρών καιρών, Ιστορία ζωντανή, αργασμένη στα πρόσωπα, στα βλέμματα, στις καρδιές τους.

Μετά τον εμφύλιο σπαραγμό στα πεδία των μαχών, ένας εμφύλιος σπαραγμός στις ζωές των ανθρώπων˙ στις σχέσεις, στις φιλίες, στις οικογένειες. Μαύρες μαντίλες και χιλιάδες απουσίες απ’ τη μια μεριά. Κόκκινες σημαίες κι εκατοντάδες εκτελέσεις απ’ την άλλη. Σκύλλα και Χάρυβδη. Μετεμφυλιακή δεξιά εξουσία και αυταρχικά κομμουνιστικά καθεστώτα, παρακράτος, προσφυγιά, κόμμα, παιδομάζωμα, διώξεις, φυλακές κι εξορίες.

Ένας λαός χωρισμένος στα δυο, ματωμένος, γονατισμένος. Ένας λαός θυσία, μια παράλογη θυσία χωρίς νικητές και ηττημένους, χωρίς θύτες και θύματα.

Μα κι ένας λαός που παλεύει με νύχια και δόντια να σταθεί στα πόδια του και να υψώσει το βλέμμα του. Ένας λαός που πορεύεται στους καιρούς της μνήμης παλεύοντας να σταθεί όρθιος, ν’ αντικρίσει ήλιο κι ελπίδα.

Ο λαός μας.