Η ΛΟΓΙΚΗ ΤΗΣ ΕΤΕΡΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ Η ΣΤΟΧΑΣΤΙΚΗ ΦΑΝΤΑΣΙΑ ΣΤΗ ΣΚΕΨΗ ΤΩΝ LEVINAS DERRIDA ΚΑΙ CORBIN

«[...] η αλήθεια και η διαύγεια [...] δε λαμβάνουν χώρα παρά ως αλήθεια του πένθους. Του πένθους του άλλου, όμως του άλλου που ομιλεί διαρκώς μέσα μου πριν από μένα, που υπογράφει στη θέση μου, το υπόγραμμα ή το επιτύμβιο όντας πάντα του άλλου και για τον άλλο, γεγονός που σημαίνει επίσης στη θέση του άλλου», J. Derrida, Memoires pour Paul le Man. Η μελέτη αυτή ανιχνεύει τους τρόπους ενεργοποίησης των αρχών μιας οντολογίας της στοχαστικής φαντασίας στις προσεγγίσεις της λογικής της ετερότητας αφενός από δύο κατεξοχήν εκφραστές της τελευταίας στη δυτική σκέψη, τους γάλλους στοχαστές Levinas και Derrida, αφετέρου από τους ανατολικούς μυστικούς φιλοσόφους, η σκέψη των οποίων συστήνεται στην Ευρώπη μέσα από τις μελέτες και τις μεταφράσεις του γάλλου ανατολιστή Henry Corbin. Εμβαθύνοντας στη λεβινασιανή φαινομενολογία πάνω στο πρόσωπο, το ίχνος και το προ-καταγωγικό Λέγειν, επιχειρείται να δειχθεί ότι αυτή εδώ προϋποθέτει μία οριακή τροπή της στοχαστικής φαντασίας, η οποία προτείνεται να αποκαλεστεί «ηθική φαντασία». Διερευνώντας αντίστοιχα την ετερολογική σκέψη του Derrida, διαπιστώνεται ότι η υποκατάσταση της εσχάτης καταγωγής από την «αρχι-γραφή», το «αρχι-ίχνος» ή το «καταγωγικό συμπλήρωμα», προϋποθέτει επίσης μία οριακή τροπή της στοχαστικής φαντασίας, η οποία αποδίδεται με τον όρο «φαντασία του ίχνους». Αναδεικνύεται τέλος, στην οξύτητα της συμπλοκής της με τη λογική της ετερότητας, η πλήρης ενεργοποίηση των δυνατοτήτων της στοχαστικής φαντασίας, όταν αυτή εκτρέπεται οριακά σε «οραματική φαντασία», η οποία κατέχει εξέχουσα θέση στο ανατολικό φιλοσοφείν. Το εγχείρημα αποσκοπεί στο να διαυγάσει εκείνο το απόσπασμα του εύρους των δυνατοτήτων της στοχαστικής φαντασίας, το οποίο περιλαμβάνει αφενός την ενεργοποίηση μιας δυναμικής ριζικής αναβάθμισης της ηθικής υπόστασης του ανθρώπου, αφετέρου τη διάνοιξη μιας προοπτικής υπέρβασης της περατής συνθήκης του, ως αιτίας όλων των δεινών που ταλανίζουν την ύπαρξή του.