ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ

Ένα βιβλίο που επιχειρεί να παρουσιάσει το αρχαίο μυθιστόρημα σε σημερινούς αναγνώστες, έξω από τον στενό κύκλο των φιλολόγων, δεν χρειάζεται πολλά λόγια για να δικαιολογήσει την ύπαρξή του. Κι αυτό γιατί, παρά το αυξανόμενο ενδιαφέρον που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια για το είδος του αρχαίου μυθιστορήματος, και παρά τις σημαντικές προόδους της έρευνας, καμιά σύγχρονη και κατατοπιστική εισαγωγή δεν είδε ακόμη το φώς. Μια τέτοια εισαγωγή αποτελεί τούτο το βιβλίο, που η δομή του χρειάζεται ενδεχομένως μερικές επεξηγήσεις. Το θέμα προσεγγίζεται από μια ευρύτερη σκοπιά: έτσι, εκτός από τις δύο σπουδαιότερες μορφές του είδους, το «ιδεώδες» ελληνικό και το «κωμικό» ρωμαϊκό μυθιστόρημα, το βιβλίο εξετάζει και τον ψευδοϊστορικό Βίο Αλεξάνδρου του Μακεδόνος και τη συνέχιση του «ιδεώδους» μυθιστορήματος στις Απόκρυφες Πράξεις των Αποστόλων. Εξετάζει επίσης το κοινωνικό και το λογοτεχνικό υπόβαθρο του μυθιστορήματος, καθώς και την υποδοχή που του επιφυλάχθηκε κατά τον Μεσαίωνα και τους νεότερους χρόνους. Το εύρος αυτό σημαίνει αναπόφευκτα κάποιες θυσίες εις βάρος του βάθους: απουσιάζουν λοιπόν η αναλυτικότερη –και κατανάγκην «τεχνική»- εξέταση των αποσπασμάτων που μας δίνει διαρκώς η παπυρολογία, καθώς και οι βαθύτερες θεωρητικές συζητήσεις σχετικά με τη φύση του είδους, αφού τα κύρια χαρακτηριστικά του αναδεικνύονται κατά την ανάγνωση του βιβλίου, στη σύγκριση με τα συγγενικά λογοτεχνικά είδη, και καθρεφτίζονται στην ευρωπαϊκή «αναγέννησή» του.